Hidrostatik basınç testi; kızgın yağ kazanı, buhar kazanı, kalorifer kazanı gibi kazanların, su tesisatı, buhar tesisatı, kondens tesisatı gibi boru hatlarının, hava tankı gibi gaz tanklarının, lpg tankı gibi yakıt tanklarının mukavemet seviyesinin ve kaçak durumunun tespit edilmesi için kullanılan standart bir yöntemdir.

 Hidrostatik basınç testi esnasında teste tabi tutulacak ekipman, ekipmanın özelliklerine göre testi uygulayacak uzman ekip tarafından belirlenen bir basınca kadar (genellikle) su ile basınçlandırılır. Hidrostatik test kaçak noktasının tespiti ve ekipman güvenliğinin kontrolü için yapılabilir. Sızdırmazlık testinde ekipman basınçlandırılır ardından tüm giriş çıkış vanaları kapatılarak basıncın sabit kalıp kalmadığı kontrol edilir. Eğer bir kaçak varsa basınç düşecektir. Kaçak tespitinde; ekipmanı basınçlandırmak için kullanılan suya boya katarak renklendirmek kaçak noktasının görsel olarak tespitini kolaylaştıran bir yöntemdir.

 Mukavemet testinde ise basınçlı kap; kabın türü, ulusal ya da uluslar arası standartlar, cihaz üreticisinin verileri ve ulusal yönetmelikler göz önüne alınarak belirlenen bir basınca kadar yüklenerek bu basıncın cihazda kalıcı deformasyon yaratıp yaratmadığı kontrol edilir. Bu sayede basınçlı kabın zaman içerisinde basınç mukavemetini yitirip yitirmediği ve dolayısı ile emniyetle işletilip işletilemeyeceği belirlenmiş olur.

 Sadece eskiyen basınçlı kaplar hidrostatik teste tabi tutulmaz. Aslında yeni üretilen her basınçlı kaba kullanıma sunulmadan önce hidrostatik test uygulanarak gerekli güvenlik standartlarını karşılayıp karşılamadığı kontrol edilir. Bu cihazlar daha sonra kullanım ömrü boyunca belirli periyotlarda tekrar hidrostatik teste tabi tutulurlar.

 Örneğin taşınabilir yangın söndürme tüpleri; insanların kalabalıklar halinde bulunduğu kamu binaları, alışveriş merkezleri gibi halka açık tüm binalarda bulunurlar. Ayrıca her evde yangın söndürme tüpü bulundurulması da tavsiye edilir. Bu tüpler içerisindeki materyali dışarı fışkırtabilmeleri için basınçlandırılmaktadırlar. Yani bunlar basınçlı kaplardır. Mesela kuru kimyevi tozlu (KKT) tüplerin uygun basınç aralığı 11 bar – 18,5 bardır. Gördüğünüz gibi oldukça yüksek bir basınç. Tüpün bulunduğu koşullar zaman içerisinde ister istemez tüp üzerinde bir yıpranma yaratacaktır. Bu yıpranma; tüpün patlaması dahil çeşitli riskler yaratır. Hidrostatik test tam olarak bu riski bertaraf etmek için yapılır.

 Hangi ekipmanların hangi periyotlarda ve hangi standartlara göre muayeneye ve dolayısıyla hidrostatik teste tabi tutulacağı iş ekipmanlarının kullanımında sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliğinde belirtilmiştir. Yönetmelikte belirtilen tablo aşağıdadır. Tablodaki süreler azami sürelerdir. Gerçek süreler iş yerinde yapılacak risk analizine göre iş güvenliği uzmanı tarafından belirlenecektir.

Tablo: Bir kısım basınçlı kap ve tesisatın periyodik muayene süreleri ile muayene kriterleri. Kaynak: İş ekipmanlarının kullanımına sağlık ve güvenlik şartları yönetmeliği